Ο παράλογος άνθρωπος (Μέρος IV)

«Το πεδίο μου είναι ο χρόνος», λέει ο Γκαίτε. Να λοιπόν μια παράλογη φράση. Τι είναι πράγματι ο παράλογος άνθρωπος; Αυτός που, χωρίς ν’αρνείται το αιώνιο, δεν κάνει τίποτα γι’αυτό.
Όχι πως η νοσταλγία του είναι ξένη.
Μα προτιμά το κουράγιο του και το συλλογισμό του. Το ένα του μαθαίνει να ζει οριστικά και αμετάκλητα και ν’αρκείται σε ό,τι έχει, το άλλο τον ενημερώνει για τα όριά του.
Σίγουρος για την ελευθερία του που έχει ένα τέλος, για τη δίχως μέλλον επανάστασή του και τη φθαρτή του συνείδηση, συνεχίζει την περιπέτειά του όσο διαρκεί η ζωή του.
Εδώ είναι το πεδίο του, εδώ είναι η δράση του που δεν αφήνει σε καμιά κρίση εκτός από τη δική του.
Μια πιο γεμάτη ζωή δεν σημαίνει γι’αυτόν μια άλλη ζωή.

Δεν υπάρχει λόγος να μιλήσουμε για ηθική. Μια μόνο ηθική μπορεί να παραδεχτεί ο παράλογος άνθρωπος, την ηθική που είναι ένα με το Θεό: εκείνη που υπαγορεύεται. Όμως ο παράλογος άνθρωπος ζει μακριά από τον Θεό.
Όσο για τις άλλες ηθικές ο παράλογος άνθρωπος βρίσκει μονάχα δικαιολογίες και δεν έχει τίποτα να δικαιολογήσει.

Ακόμα και η λογική λοιπόν, με τον δικό της τρόπο, μου λέει ότι ο κόσμος είναι παράλογος. Το αντίθετό της, που είναι η τυφλή λογική, μπορεί να ισχυρίζεται ότι τα πάντα είναι σαφή!

Η μόνη πραγματική διέξοδος, βρίσκεται ακριβώς εκεί όπου δεν υπάρχει διέξοδος για την ανθρώπινη κρίση. Διαφορετικά, ποια η ανάγκη του Θεού;
Στρεφόμαστε στο Θεό για να επιτύχουμε το αδύνατο.
Όσο για το δυνατό, οι άνθρωποι αρκούν.

Το παράλογο και ο Χρόνος. (Μέρος ΙΙΙ)

Για όλες τις μέρες μιας άχαρης ζωής, ο χρόνος μάς στηρίζει. Έρχεται όμως πάντα η στιγμή που χρειάζεται να τον στηρίξουμε κι εμείς.
Ζούμε με το μέλλον: «αύριο», «αργότερα», «όταν θα τακτοποιηθείς σε μια δουλειά», «όταν μεγαλώσεις θα καταλάβεις».
Αυτές οι συνέπειες είναι θαυμαστές, γιατί τελικά θα πεθάνουμε.

Μα φτάνει η μέρα που ο άνθρωπος διαπιστώνει ή λέει ότι είναι τριάντα χρονών. Eπιβεβαιώνει έτσι τη νιότη του. Την ίδια στιγμή όμως συγκρίνει τον εαυτό του με το χρόνο. Παίρνει θέση σ’αυτόν.
Αναγνωρίζει ότι βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή και παραδέχεται ότι πρέπει να την περάσει.
Ανήκει στο χρόνο και, με τη φρίκη που τον κυριεύει, αναγνωρίζει σ’αυτόν τον χειρότερο εχθρό του.
Το αύριο, ευχόταν το αύριο, όταν όλο του το είναι θα ‘πρεπε να το αρνηθεί.
Αυτή η επανάσταση της σάρκας είναι το παράλογο.

Το παράλογο και η… ελευθερία! (Μέρος ΙΙ)

Για την ελευθερία, έχω ακριβώς την ίδια αντίληψη με τον φυλακισμένο ή τον σημερινό άνθρωπο μέσα στο Κράτος.

Ο άνθρωπος της καθημερινότητας, πριν γνωρίσει το παράλογο, ζει με στόχους, φροντίδα για το μέλλον ή για τη δικαίωση (απέναντι σε ποιον ή τι, δεν είναι εδώ το θέμα) εκτιμά τις ευκαιρίες που του παρουσιάζονται, υπολογίζει στο αύριο, στη σύνταξή του ή στη δουλειά των παιδιών του.

Πιστεύει ακόμα ότι μπορεί να κατευθύνει ορισμένα πράγματα στη ζωή του. Στην πραγματικότητα, ενεργεί σαν να ήταν ελεύθερος, ακόμα κι αν όλα τα γεγονότα διαψεύδουν τούτη την ελευθερία.

Μετά τη γνωριμία με το παράλογο, τα πάντα κλονίζονται. Τούτη η ιδέα του «υπάρχω», ο τρόπος μου να δρω λες και τα πάντα έχουν νόημα, όλα αυτά διαψεύδονται με ιλιγγιώδη τρόπο από τον παραλογισμό ενός πιθανού θανάτου.

Να σκέφτεσαι την επαύριο, να θέτεις ένα σκοπό, να έχεις προτιμήσεις, όλα αυτά προϋποθέτουν ότι πιστεύεις στην ελευθερία, ακόμα κι αν διαπιστώνεις πού και πού ότι δεν τη νoιώθεις.
Μα τούτη τη στιγμή, αυτή η ανώτερη ελευθερία, η ελευθερία του είμαι που θεμελιώνει από μόνη της μιαν αλήθεια, ξέρω λοιπόν ότι δεν υπάρχει.

Ο θάνατος είναι παρών ως μοναδική πραγματικότητα. Μετά απ’αυτόν, τέρμα το παιχνίδι.

Αλμπέρ Καμύ – Ο μύθος του Σισύφου

Αυτά που κατά κάποιο τρόπο ορίζουν τη ζωή είναι τα έργα, οι πράξεις, οι σκέψεις και τα θέλω τα δικά μας και των άλλων. Πέρα από κάθε μεταφυσική αντίληψη που έχουμε για τη ζωή και το θάνατο, η αλήθεια είναι ότι όλα τα παραπάνω «λήγουν» εδώ και αόριστη η ημερομηνία λήξης… Και ρωτώ:
Είναι παραλογισμός να πιστεύουμε ότι είμαστε ελεύθεροι;
Είναι λογικό να πιστεύουμε ότι είμαστε ελεύθεροι;